Uygulama, Yaklaşım ve Yapıları bakımından projeler: konular, sektörler ve amaçlarına göre aynı yönetilmezler. Kaynak yapısı, risk dereceleri, zaman kısıtı, stratejik hedefler ve benzer bazı parametreler projelerin farklı biçimlerle yönetimini verimli kılarlar. Elbette çok karmaşık olmayan, bütçesi daha düşük olan, riskleri düşük projelerde aşağıdaki kategorizasyonları uygun ilerlemek o kadar önemli değildir.

Proje yönetimi çerçeveleri, metodolojileri ve stilleri, yaklaşım, yapı ve uygulama açısından farklılık gösterir.

Her kategori proje yönetiminin farklı yönlerini ele alır ve doğru kombinasyonun seçilmesi proje ihtiyaçlarına, ekip dinamiklerine ve organizasyonel hedeflere bağlıdır.

Çerçevelerle kapsamlı yapılar ve yönergeler elde etmiş oluruz. Metodolojiler, bize belirli süreçler ve teknikler sunar; stiller ise yönetimsel yaklaşımı ve felsefeyi tanımlar. Aslında bu kategorilerin tamamı proje yönetimi bakış açısının elemanlarıdır.

Yaygın örneklerle birlikte her kategoriye genel bir bakış yapalım:

1. Proje Yönetimi Çerçeveleri

Çerçeveler, genellikle yönergeleri, en iyi uygulamaları ve süreçleri içeren, projelerin yönetilmesine yönelik yapılandırılmış bir yaklaşım sağlar.

1.1- PMI/PMBOK (Proje Yönetim Enstitüsü/Proje Yönetimi Bilgi Grubu):

Proje yönetimi uygulamalarını standartlaştırmaya odaklanır. Kapsam, zaman, maliyet, kalite, insan kaynakları, iletişim, risk, satın alma ve paydaş yönetimi gibi bilgi alanlarını içerir.

1.2- PRINCE2 (Kontrollü Ortamlardaki Projeler):

Projeleri yönetilebilir ve kontrol edilebilir aşamalara ayırmayı vurgular. Tanımlanmış rol ve sorumluluklarla son derece yapılandırılmıştır.

1.3 ITIL (Bilgi Teknolojileri Altyapı Kütüphanesi)

BT projelerinde kullanılır ve BT hizmet yönetimine odaklanır. BT hizmetlerini işletmenin ihtiyaçlarıyla uyumlu hale getirmeye odaklanan ITSM için bir dizi ayrıntılı uygulama sağlar. Aşamaları yaklaşık şu şekildedir: Hizmet Stratejisi, Hizmet Tasarımı, Hizmet Geçişi, Hizmet Operasyonu ve Sürekli Hizmet İyileştirme.

2.Proje Yönetimi Metodolojileri

Metodolojiler, projeleri yönetmek için genellikle bir çerçeve altında belirli süreçler ve teknikler sunar.

2.1 WATERFALL Şelale:

Yazılım geliştirmede sıklıkla kullanılan sıralı tasarım sürecidir. Aşamaları, Gereksinimler, Tasarım, Uygulama, Doğrulama, Düzenleme gibi ilerler.

2.2 AGILE Çevik

İşbirliğine ve müşteri geri bildirimine odaklanan yinelemeli yaklaşımdır. Genellikle çevik Scrum, Kanban, Yalın, Ekstrem Programlama (XP) gibi metodolojilerle beraber yaşanır. Yani aslında her biri çevik metodolojiyle beraber uygulanabilir, çevik ile en yüksek verimliliğe ulaşabilen metotlardır.

2.2.1 SCRUM Scrum:

Roller (Scrum Master, Ürün Sahibi, Geliştirme Ekibi)

Çıktılar (Ürün İş Listesi, Sprint İş Listesi, vb..)

Koşular (Sprint Planlama, Günlük Scrum, Sprint İnceleme, Sprint Retrospektifi) içeren çevik çerçeve.

2.2.2 KANBAN Kanban:

İş akışı için görsel yönetim aracı. Sürekli teslimat ve verimliliğe odaklanır.

2.2.3 YALIN Lean:

Değer yaratmaya ve israfı azaltmaya odaklanır. İlkeler: Değer, Değer Akışı, Akış, Çekme, Mükemmellik.

2.2.4 Ekstrem Programlama (XP):

Çevik metodoloji, yazılım kalitesini ve yanıt verme hızını artırmaya odaklandı. Uygulamalar: Eşli Programlama, Test Odaklı Geliştirme, Sürekli Entegrasyon, Kodu Yeniden Düzenleme.

3. Proje Yönetimi Stilleri

Stiller, projeleri yönetmenin ardındaki genel yaklaşımı ve felsefeyi ifade eder. İş hayatının yazılım tarafında farklı takımlarla çalıştım; dönüşümsel proje stilini benimsemek durumunda kalsam da, üst yönetimlerin hizmetkar liderlik ve bizim şirketlerimizin genellikle uyarlanabilir yaklaşıma eğilim gösterdiğini görüyorum. Üst düzey yatırımcıların olduğu, nitelikli ekiplerle çalışıldığında ve değişik normların yerine geldiğini gördüğümüzde klasik, hibrit ve işlemsel yaklaşımların başarılı gittiğini gördüm.

3.1 Dönüşümsel Stil Yaklaşımı:

Ekibe ilham vermeyi ve motive etmeyi amaçlar. Vizyonu, değişimi ve yeniliği vurgular.

3.2 Hizmetkar Liderlik Stil Yaklaşımı:

Ekibe ve paydaşlara hizmet etmeye odaklanır. İşbirliğini, güveni ve empatiyi teşvik eder.

3.3 İşlemsel Değiş Tokuş Yaklaşımı:

Rutin ve yapıya dayalıdır. Görevlere, performansa ve ödüllere odaklanır.

3.4 Geleneksel/Klasik:

Doğrusal, yapılandırılmış ve süreç odaklı. Ayrıntılı planlama ve kontrolü vurgular.

3.5 Uyarlanabilir / Adaptasyon Stili Yaklaşımı:

Esnek ve değişime duyarlı. Yinelemeli ilerlemeyi ve uyarlanabilirliği vurgular.

3.6 Hibrit Stil Yaklaşımı:

Farklı metodolojilerin ve çerçevelerin unsurlarını birleştirir,Stilleri biraraya getirir. Proje gereksinimlerine bağlı olarak özel bir yaklaşım olarak ifade bulur.