Baldini’nin iletişim tarihi dönemlerini özetleme çalışması
Sözlü Kültür ve Belleğin Gücü
- Yazı öncesi dönemde iletişim ve kültür büyük ölçüde sözlüydü: insanlar dinleyerek, ezberleyerek, anlatımla bilgi aktarırdı.
- Bellek teknikleri, çağrışma, formül-mektup, ritim önemliydi; yazı gelmeden önce “sözlü gelenek” hâkimdi.
- Bu dönemde iletişim teknolojisi çok sınırlıydı; bilgi dolaşımı yavaş, erişim dar, mekânsal sınırlamalar fazlaydı.
El Yazmalı/Chirografik Kültür
- Yazının, el yazısının yaygınlaşmasıyla “chirografic” (yazılı, el yazısı) kültürü başlar.
- Bu kültürde bilgi metin olarak depolanır, okuma ve yazma yetisi önem kazanır; belleğe dayalı sözlü aktarımdan metne dayalı aktarıma geçilir.
- Yazılı kültüre geçiş, toplumsal yapıları, eğitim yöntemlerini, bilginin saklanmasını ve iletilmesini değiştirir.
Tipografik/Kültür (Kitap Baskısı İle)
- Johannes Gutenberg tarafından başlatılan baskı teknolojisiyle birlikte tipografik kültür yükselir.
- Bilgi artar, dolaşımı hızlanır, metinler çoğalır; bununla birlikte kültür, eğitim ve iletişim biçimleri yeniden şekillenir.
- Bu dönem “kitap toplumuna geçiş” olarak düşünülebilir.
Elektrik ve Elektronik Medya Kültürü
- Elektrik, telgraf, radyo, televizyon ve daha sonra dijital iletişim teknolojileriyle “medya devrimi” gerçekleşir.
- Bilgi dolaşımı daha hızlı, daha geniş kitlelere açık hale gelir; mekânsal ve zamansal sınırlar azalır.
- Bu dönemde “kitle iletişimi”, “medya” gibi kavramlar öne çıkar.
Özet ve Değerlendirme
- Baldini bu geçişlerin her birinde sadece teknolojik değişimi değil, aynı zamanda kültürel, bilişsel, sosyal yapıyı da takip eder.
- Her devrimle iletişimin hızı artmış, maliyeti düşmüş (daha ucuz/erişilebilir olmuş) ve kapasitesi genişlemiştir.
- Ayrıca her yeni teknoloji karşısında “apokaliptik” (yıkımcı) ve “entegrasyoncu” (uygulama-faydacı) bakışların ortaya çıktığını belirtir.
Kronolojik Tablo / Akış
- Kitap büyük ölçüde yukarıdaki dört kültür tipi üzerinden kronolojik bir akış izler: sözlü → el yazısı → baskı/kitap → elektronik/medya.
- İlaveten bazı versiyon/özetlerinde “görsel / sinema/telekom” ya da “dijital/internet” aşaması da eklenmiş olarak görülüyor.
- Yani uzun zaman diliminde iletişim teknolojilerinin ve kültür biçimlerinin dönüşümü izlenir.
Bu bölümde Massimo Baldini’nin görüşlerinden farklı ve eleştirel traflara baktık:
Bu yaklaşım teknolojik devrimleri ve kültürel etkilerini vurgularken, yapısal/ekonomik güç dinamiklerini daha arka plana koyabiliyor (eleştirilebilir). Ayrıca “kültür tipleri” ayrımları bazen ideal-tip olarak kalabilir; her toplumda eşit şekilde geçmemiş olabilir.
| Yazar | Temel Yaklaşımı | Baldini ile Uyumluluk | Fark / Ayrışma |
|---|---|---|---|
| Roland Barthes | Göstergebilim/semiotika; metin ve kültür göstergeleri; mitler; imgelerin anlam üretimi | Baldini de reklam dili, moda/semiotika, iletişim teknolojileri bağlamında göstergebilimsel çözümlemeleri kullanır — yani Barthes’ın “gösterge” ve “anlam üretimi” odaklı yaklaşımıyla örtüşür. | Barthes daha çok kültürel metinlerin “mit” olarak işlevini ve ideolojiyi açığa çıkarırken, Baldini daha tarihsel-teknolojik dönüşümler üzerine odaklanır; yani Barthes metne yoğunlaşırken Baldini kültürel/teknolojik evrime bakar. |
| Umberto Eco | Göstergebilim, kültürel kodlar, iletişim modelleri, “okuyucu”nun rolü; kültürlerarasılık | Baldini’nin kültür ve iletişim değişim tarihine bakışı, Eco’nun kültürel kodlar ve anlam üretimi analizleriyle paralellik gösterir (örneğin moda/semiotika, reklam dilindeki anlam katmanları). | Eco, özellikle metinlerle ve sembolik evrenle daha derinlemesine ve kapsamlı çalışırken, Baldini daha kısa sürede paradigmatik değişimlere odaklanır; ayrıca Eco daha sistematik kuramsal altyapı geliştirirken Baldini daha diyalog/özgün anlatım ağırlıklıdır. |
Son olarak Baldini yöntemi nasıl yaklaşıyor görelim:
- Baldini’nin yaklaşımı tarihsel-kültürel seri dönüşüm üzerine kurulu: bir değişim zinciri izler
- (sözlü → yazılı → baskı → elektronik).
- Barthes/Eco ise daha metin/sembol çözümlemesi, “gösterge sistemi”, “kültürel metin” gibi mikro-analizlere eğilimlidir.
- Dolayısıyla Baldini’nin çalışması makro düzeyde (teknoloji, kültür, iletişim devrimleri), Barthes/Eco’nunki mikro düzeyde (metinler, anlam, izleyici).
- Bu da Baldini’yi “iletişim teknolojileri & kültür tarihi” ekseninde konumlandırırken, Barthes/Eco’yu “göstergebilim & kültür analizi” eksenine yerleştirir.
- Yöntembilimsel olarak, Baldini daha çok betimleyici tarih-kültür analizi yapar; Barthes/Eco ise eleştirel çözümleme, ideoloji açığa çıkarma yönünde ilerler.
